رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: تغییرات اقلیمی، سبب شده از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ پوشش سطحی یخچال‌های طبیعی کشور که منبع تأمین آب رودخانه‌ها هستند، حدود ۵۰ درصد کاهش یابد.
به گزارش روابط عمومی موسسه تحقیقات آب، «محمدرضا کاویانپور» روز دوشنبه در نشست خبری که در موسسه تحقیقات آب برگزار شد گفت: کاهش این میزان از پوشش سطحی یخچال‌های کشور سبب شده آورد رودخانه‌ها کاهش یابد و برخی رودخانه‌ها نیز خشک شوند.
وی درباره اثرات تغییر اقلیم و ضرورت ایجاد یک مرکز پژوهشی در این زمینه افزود: البته اثرات تغییر اقلیم متفاوت است و بخش‌های مختلفی در کشور را شامل می‌شود.
رئیس موسسه تحقیقات آب خاطرنشان کرد: بخشی از اثرات آن زیست‌محیطی است که مسئول آن سازمان حفاظت از محیط‌زیست است و بخشی هم مربوط به سایر دستگاه‌ها است که آن‌ها باید رسیدگی کنند.
کاوپانپور گفت: بخش مربوط به تغییرات آبی در موسسه تحقیقات آب دنبال می‌شود و اقدام‌های لازم و مطالعات آن در حال انجام است.
وی در ادامه به معرفی موسسه تحقیقات آب پرداخت و افزود: موسسه تحقیقات آب با قدمتی ۵۰ ساله مطالعات و تحقیقات زیادی تاکنون در زمینه منابع آبی کشور انجام داده است.
رئیس موسسه تحقیقات آب ادامه داد: موسسه با داشتن دو پژوهشکده منابع آبی و پژوهشکده مهندسی هیدرولیک و محیط‌های آبی موفق به انجام تحقیقات در این زمینه‌ها شده است.
کاویانپور خاطرنشان کرد: موسسه تحقیقات آب تاکنون ۲۹۰ پروژه در زمینه سدهای کشور انجام داده که وضعیت سدها، مخازن آن‌ها و مطالعات در زمینه سدهای کشور را در بر می‌گیرد.
وی با بیان اینکه گذشت سال‌های طولانی از زمان احداث برخی سدها منجر به افزایش سن آن‌ها و بروز برخی مشکلات شده که تلاش برای علاج بخشی و ارائه راهکارهای لازم توسط پژوهشکده هیدرولیک انجام می‌شود.
رئیس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو از استقرار تیم‌های پایش کیفی در برخی سدهای کشور خبر داد و گفت: این تیم‌ها به بررسی وضعیت کیفی سدها پرداخته و راهکارهای لازم را بررسی می‌کنند.
کاویانپور بررسی رفتار رودخانه‌های کشور را از دیگر فعالیت‌های پژوهشکده هیدرولیک برشمرد و خاطرنشان ساخت: رودخانه‌ها منبع مهم در تغذیه سدها هستند و بررسی رفتار آن‌ها و تغییراتی که ایجاد می‌شود اثرات مهمی در منابع آبی کشور دارند که مطالعات لازم دراین‌باره در پژوهشکده انجام می‌گیرد.
وی پژوهشکده منابع آبی را محلی برای انجام مطالعات در زمینه مدیریت مصارف و تخصیص‌های آبی برشمرد و گفت: طرح‌های کلان ملی در زمینه تخصیص حوضه‌های آبریز در این پژوهشکده در حال انجام است.
رئیس موسسه تحقیقات آب جمع‌آوری داده‌های آبی را یکی از فعالیت‌های مهم دانست و خاطرنشان ساخت: استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی برای استفاده در منابع آبی کشور در پژوهشکده منابع آبی صورت می‌گیرد.
کاویانپور ادامه داد: موسسه در کنار این دو پژوهشکده چند مرکز مهم نیز دارد که مهم‌ترین آن‌ها مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر است.
وی رفتارشناسی دریای خزر، بررسی مسائل مرتبط با این دریا را ازجمله فعالیت‌های این مرکز دانست و افزود: دریای خزر به‌واسطه داشتن مرز مشترک با چند استان و برخی کشورهای شمالی همسایه از اهمیت بالایی برخوردار است که ضرورت این مرکز را دوچندان می‌سازد.
رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: تغییرات دریای خزر در طول ۱۰ سال گذشته توسط مراکز بین‌المللی مورد مطالعه قرارگرفته، در داخل کشور نیز تحقیقاتی روی این موضوع صورت گرفته و برای بخش‌های ذی‌ربط برنامه‌هایی تدوین شده است.
وی با تأکید بر اینکه مرکز مطالعات دریای خزر به‌منظور پیمایش و رصد سدها، کیفیت رودخانه و ورودی به دریای خزر تشکیل‌شده است، تصریح کرد: بر اساس آنچه ترسیم شده شاهد کاهش تراز آب دریای خزر هستیم که برای این موضوع نیز برنامه‌ریزی‌های لازم صورت گرفته است.
رئیس موسسه تحقیقات آب ادامه داد: اثرات کاهش تراز دریای خزر در کشورهای مختلف متفاوت است و دلایل متفاوتی بر این موضوع نقش دارد هرکدام از این کشورها چاره‌جویی‌هایی را انجام داده‌اند و ما نیز به دنبال ارائه گزارش‌های به‌روز از تغییرات هستیم و همکاری بین‌المللی در این عرصه وجود دارد.
وی با بیان اینکه کاهش تراز دریای خزر مربوط به تغییرات الگوی آب و هوایی می‌شود گفت: در سال گذشته ۱.۴ درجه افزایش دما را نسبت به درازمدت شاهد بودیم بر اساس آنچه در مطالعات وجود دارد تغییر اقلیم یکی از دلایل اصلی این بخش که در مقالات مختلف نیز به آن اشاره شده است.
کاویانپور خصوص نیاز کشور به سدسازی و علت احداث سدهای جدید اظهار کرد: عمر سدسازی در کشور ما طولانی نیست سدسازی یک برنامه توسعه‌ای بود که گام‌های آن بعد از انقلاب برداشته شد و تصمیم‌گیری در مورد اینکه سدی تخریب شود و یا خیر نیاز به مطالعات زیادی دارد لذا باید ابتدا مطالعات لازم صورت گیرد و بعدازآن در این رابطه تصمیم‌گیری شود.
رئیس موسسه تحقیقات آب با بیان اینکه منابع تجدیدشونده در ایران حدود ۲۵ درصد متوسط جهانی است، اظهار کرد: پتانسیل‌های کمی برای جمع‌آوری آب در ایران موجود است در مناطقی مربوط به زاگرس مرکزی و البرز امکان بیشتری برای ذخیره آب وجود دارد. با توجه به اینکه در طول سال ۲۵۰ میلی‌متر بارش در کشور آن‌هم در مناطق مختلف صورت می‌گیرد نیازمند ذخیره آب هستیم.
به گفته وی در طول ۱۰۰ سال گذشته میانگین بارش‌ها ۱۴ درصد کاهش یافته و دراین‌بین شاهد افزایش ۱.۵ درجه‌ای افزایش دما نیز هستیم.
کاویانپور با تأکید بر اینکه جایگاه ایران در کمربند خشک جهان گویای کاهش بارش‌ها و افزایش دما است، تصریح کرد: در طول ۱۰ سال گذشته به‌جز سال ۱۳۹۸ الگوی بارش‌ها در ایران منفی بود و شاهد آمار کاهشی عجیبی در این حوزه بودیم.
رئیس موسسه تحقیقات آب گفت: در شرایطی که منابع آب عدم قطعیت دارد داشتن ساختارهایی که بتواند برای مدتی به شما قدرت انعطاف بدهد تا دوران خشک‌سالی را که معلوم نیست چه میزان طول می‌کشد لازم است به‌طور مثال در همدان که پایتخت باستانی ایران بود شاهد خشک‌سالی هستیم همچنین در چرخه نیز که یکی از پرآب‌ترین مناطق کشور شناخته می‌شد کاهش شدید بارندگی‌ها اتفاق افتاده است.
وی درباره اینکه چه میزان سد در کشور نیاز است، اظهار کرد: تعداد سدهایی که ممکن است برای مهار سیلاب، تأمین آب شرب و یا کشاورزی باشد اکنون روند منطقی را طی می‌کند باید توجه داشت که در شرایط فعلی کشور به سمت آب‌های نامتعارف، استفاده از پساب برای صنعت و کشاورزی رفته است که همین مساله می‌تواند بخشی از نیازها را پاسخ دهد.
رئیس موسسه تحقیقات آب با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی و بالا بردن ارزش آب در نگاه مردم اظهار کرد: در همین راستا از تاریخ ۱۷ اسفندماه تا دوم فروردین‌ماه جشنواره آب را برگزار کرده‌ایم تا بتوانیم با انجام اقدامات فرهنگی اهمیت آب را نشان دهیم.
گفتنی است در حاشیه این نشست از سامانه پایش تبخیر و تعرق ایران رونمایی شد. این سامانه برای به دست آوردن میزان واقعی تبخیر و تعرق توسط موسسه تحقیقات آب طراحی شده است. این سامانه میزان واقعی تبخیر و تعرق را بر اساس تصاویر ماهواره‌ای انجام می‌دهد.
سامانه ذکرشده میزان برداشت واقعی آب در بخش کشاورزی را برای برنامه‌ریزی‌های کلان انجام می‌دهد. همچنین میزان هدر رفت آب در بخش کشاورزی را برآورد می‌کند و تغییرات هر نقطه کشاورزی را به‌طور دقیق انجام می‌دهد. خروجی‌های این سامانه ۱۰ روزه، ماهانه و سالانه است.
